Jak podwyższyć alimenty na dziecko?
Krok po kroku
W razie braku dobrowolnej zapłaty alimentów przez rodzica na dziecko w odpowiedniej wysokości, prawo umożliwia podjęcie odpowiednich kroków prawnych, w tym wystąpienie na drogę postępowania sądowego z powództwem o zasądzenie alimentów. Wówczas Sąd określa wysokość, termin oraz sposób płatności alimentów na dziecko. Jednak co jeśli dana ustalona, zasądzona przez Sąd kwota alimentów z biegiem czasu staje się niewystarczająca? Co jeśli w związku z utrzymaniem dziecka, rodzic zmuszony jest ponosić wydatki, które wcześniej nie były konieczne, albo ich wysokość uległa wzrostowi? Czy, kiedy i jak można uzyskać wyższe alimenty na dziecko? Jaka jest procedura i co trzeba wykazać by takie wyższe alimenty na dziecko uzyskać? Nazywam się Paulina Chebel, jestem adwokatem i zapraszam do lektury artykułu na ten temat.
Kiedy można żądać podwyższenia alimentów?
Podstawą prawną do żądania podwyższenia alimentów jest art. 138 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, zgodnie z którym „W razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego„.
Co to oznacza w praktyce?
Zgodnie z art. 133 § 1 k.r.o. rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania. Natomiast w oparciu o art. 135 § 1 k.r.o. zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego.
A zatem by można było żądać zmiany wysokości alimentów – ich podwyższenia zmianie muszą ulec okoliczności, od których zależało ustalenie pierwotnej wysokości alimentów, czyli usprawiedliwione potrzeby uprawnionego do alimentów dziecka czy też zarobkowe i majątkowe możliwości rodziców dziecka.
Co ważne podstawą powództwa z art. 138 k.r.o. może być tylko zmiana stosunków, która jest późniejsza w stosunku do daty ustalenia pierwotnie wysokości alimentów (orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 27 lutego 1981 r., sygn. akt III CRN 21/81). Powództwo o zmianę wyroku w trybie art. 138 k.r.o. wchodzi w rachubę od chwili zmiany stosunków, nie wcześniej jednak niż po uprawomocnieniu się wyroku zasądzającego alimenty. Sąd bada „zmianę stosunków”, dla stwierdzenia której koniecznym jest ustalenie stosunków pierwotnych. Nie jest przy tym dopuszczalne żądanie zmiany prawomocnego orzeczenia dotyczącego obowiązku alimentacyjnego tylko na tej podstawie, że orzeczenie to zostało wydane w sposób wadliwy, bez należytego wyjaśnienia rzeczywistego stanu faktycznego. Uchylenie obowiązku alimentacyjnego z datą uprawomocnienia się orzeczenia pierwotnego doprowadziłoby do naruszenia powagi rzeczy osądzonej (tak wyrok Sądu Okręgowego w Olsztynie z dnia 15 stycznia 2020 r., sygn. akt VI RCa 134/19).
Czyli by skutecznie wystąpić z z powództwem o zmianę wyroku zasądzającego alimenty, tj. z żądaniem podwyższenia alimentów na dziecko, zmiana w zakresie usprawiedliwionych potrzeb dziecka czy majątkowych i zarobkowych możliwości rodziców musi nastąpić już po uprawomocnieniu się orzeczenia ustalającego pierwotnie alimenty na dziecko.
Czy jest jakiś okres czasu, po upływie którego można wystąpić z powództwem o podwyższenie alimentów na dziecko?
Nie. Nie ma jakiegoś określonego okresu czasu, po upływie którego strona może wystąpić o podwyższenie alimentów. Wszystko zależy bowiem od okoliczności faktycznych danej sprawy. Czasami już np. po miesiącu od uprawomocnieniu się wyroku o alimenty może pojawić się konieczność ponoszenia nowych kosztów utrzymania dziecka np. związanych z pojawieniem się choroby u dziecka, które nie zostały uwzględnione przy zakresie i wysokości obowiązku alimentacyjnego ustalonego w orzeczeniu. Zatem też na pytanie ile razy można zmieniać wysokość ustalonej wysokości alimentów również nie sposób udzielić konkretnej odpowiedzi, gdyż wszystko będzie zależało od danego stanu faktycznego sprawy.
W postępowaniu o podwyższenie alimentów Sąd orzekający będzie badał czy nastąpiła zmiana stosunków uzasadniająca zmianę pierwotnego orzeczenia regulującego wysokość alimentów.
Zmiana stosunków, najczęściej będzie polegać na zmianie zakresu czy wysokości usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego dziecka, zmianie możliwości majątkowych i zarobkowych rodziców dziecka, tj. istotnych okoliczności z punktu widzenia ustawowych przesłanek obowiązku alimentacyjnego i jego zakresu.
Np.
- dziecko na czas ustalenia wysokości obowiązku alimentacyjnego było zdrowe, a następnie już po uprawomocnieniu się wyroku o alimenty, zaczęło zmagać się ze schorzeniem, co zaczęło generować potrzebę ponoszenia kosztów leczenia
- dziecko na czas ustalenia wysokości obowiązku alimentacyjnego nie chodziło jeszcze do przedszkola, a następnie takie koszty się pojawiły i generują istotne koszty
- dziecko na czas ustalenia wysokości obowiązku alimentacyjnego nie uczęszczało do szkoły, nie było żadnych wydatków z tym związanych, a dopiero później pojawiły się usprawiedliwione koszty związane z korepetycjami dziecka, przygotowaniami do matury,
Naturalne jest, że z wiekiem dziecka, z upływem czasu zakres jego usprawiedliwionych potrzeb zmienia się, zwiększenie się ulegają dotychczasowe koszty, czy też pojawiają się nowe wydatki związanych z koniecznością zaspokojenia tych usprawiedliwionych potrzeb dziecka. Zgodnie z doświadczeniem życiowym już sam upływ czasu i wiek dziecka, determinuje wzrost kosztów utrzymania, np. inny są koszty wyżywienia, odzieży i obuwia dla dziecka w wieku 5 lat a inne dla dziecka wieku 15 lat. Wraz z wiekiem dziecka pojawiają się nowe adekwatne do jego wieku usprawiedliwione potrzeby związane z zainteresowaniami dziecka, spędzaniem czasu wolnego, czy edukacją.
Zmianie mogą podlegać również możliwości majątkowe i zarobkowe zobowiązanego rodzica, od których zależy zakres świadczeń alimentacyjnych. Możliwości zarobkowe po stronie zobowiązanego do płacenia alimentów rodzica mogą ulec poprawie albo z drugiej strony możliwości zarobkowe rodzica, z którym dziecko mieszka mogą z biegiem czasu ulec pogorszeniu, np. matka zajmująca się dzieckiem może ulec wypadkowi, stracić pracę, jej możliwości materialne mogą ulec pogorszeniu.
Wreszcie inflacja może być również dodatkowym argumentem w pozwie o podwyższenie alimentów, tym bardziej jeśli alimenty zostały zasądzone kilka lat temu.
Co zrobić by uzyskać wyższe alimenty na dziecko?
Pozew o podwyższenie alimentów
By uzyskać wyższe alimenty na dziecko prawo daje możliwość wytoczenia powództwa o podwyższenie alimentów do właściwego miejscowo Sądu Rejonowego.
Do jakiego Sądu skierować pozew o podwyższenie alimentów?
Powództwo o podwyższenie alimentów można wytoczyć do Sądu Rejonowego właściwego według miejsca zamieszkania dziecka jako osoby uprawnionej do alimentów albo według miejsce zamieszkania rodzica dziecka, którego pozywamy o podwyższenie alimentów. Tu wyboru dokonuje strona dochodząca wyższych alimentów.
Zgodnie bowiem z art. 32 k.p.c. powództwo o roszczenie alimentacyjne wytoczyć można według miejsca zamieszkania osoby uprawnionej.
Czy od pozwu o podwyższenie alimentów przy jego wnoszeniu do sądu należy uiścić jakąś opłatę sądową?
Nie, taki pozew o podwyższenie alimentów nie podlega opłacie sądowej. Zgodnie bowiem z art. 96 ust. 1 pkt 2 ustawy o kosztach sądowych „Nie mają obowiązku uiszczenia kosztów sądowych strona dochodząca roszczeń alimentacyjnych„.
Wniosek o zabezpieczenie wyższych alimentów na czas trwania postępowani w sądzie z powództwa o podwyższenie alimentów
Już w pozwie o podwyższenie alimentów warto złożyć wniosek o udzielenie zabezpieczenia alimentów w postaci żądania zabezpieczenia na czas trwania postępowania wyższego świadczenia alimentacyjnego niż wynika to z dotychczasowego orzeczenia w przedmiocie alimentów lub umowy o alimenty. Oczywiście by uzyskać wyższe świadczenia alimentacyjne już w zabezpieczeniu należy bardzo dobrze przygotować uzasadnienie takiego żądania o udzielenie zabezpieczenia alimentów w wyższej wysokości na czas trwania postępowania. Nieprawidłowe uzasadnienie wniosku o zabezpieczenie alimentów może spowodować, że Sąd oddali taki wniosek o zabezpieczenie. Oczywiście na takie postanowienie Sąd _____niemniej w tym celu należy podjąć ponownie odpowiednie działania by odnieść rezultat.
Odpowiednie i prawidłowe uzasadnienie pozwu o podwyższenie alimentów oraz konieczność wykazania dowodami, że taka zmiana nastąpiła
Pozew o podwyższenie alimentów należy dobrze przygotować i dobrze uzasadnić. Niestety często spotykam się z tym, że taki pozew jest nieprawidłowo napisany, tj. napisany w ten sposób jakby strona występowała o zasądzenie alimentów, a nie o ich podwyższenie. To skutkuje często tym, że Sądy nie udzielają zabezpieczenia na czas trwania postępowania w sądzie.
Prawidłowe przygotowanie pozwu o podwyższenie alimentów pod względem formalnym ale i merytorycznym, w tym prawidłowe przygotowanie uzasadnienia i wniosków dowodowych pozwu jest bardzo istotne z punktu widzenia dalszego postępowania w sądzie. W uzasadnieniu pozwu należy wykazać jakie koszty uległy zmianie, oraz jakie nowe wydatki się pojawiły w porównaniu do wydatków, jakie zostały określone we wcześniejszym orzeczeniu sądu. Na poparcie tych twierdzeń strona dochodząca podwyższenia alimentów musi przedstawić odpowiednie wnioski dowodowe o przeprowadzenie konkretnych dowodów na wykazanie faktów potwierdzających ponoszone w pozwie twierdzenia. W postępowaniu o podwyższenie alimentów Sąd orzekający będzie badał czy nastąpiła zmiana stosunków uzasadniająca zmianę pierwotnego orzeczenia regulującego wysokość alimentów.
Dobre przygotowanie sprawy o podwyższenie alimentów
Prawidłowe przygotowanie sprawy o podwyższenie alimentów, prawidłowe skonstruowanie pozwu o podwyższenie alimentów umożliwia uzyskanie wyroku w sprawie korzystnego dla strony. Niestety często brak przygotowania do sprawy, źle skonstruowany pozew, nieprawidłowo uzasadniony powoduje oddalenie pozwu o podwyższenie alimentów. Bowiem Sąd wyda wyrok zasądzający podwyższenie alimentów jeżeli uzna, w oparciu o materiał dowodowy zgromadzony w sprawie, że nastąpiły okoliczności uzasadniające podwyższenie alimentów ustalonych pierwotnie. Dlatego tak ważny jest dobrze przygotowany pozew, dobre przygotowanie materiału dowodowego.
W razie pytań, pozostaję do Państwa dyspozycji,
Adwokat Paulina Chebel
