Rozwód i co dalej? 3 najważniejsze skutki prawomocnego wyroku rozwodowego

Rozwód i co dalej?

3 najważniejsze skutki prawomocnego wyroku rozwodowego

Orzeczenie rozwodu niesie za sobą określone skutki, konsekwencje prawne, zmianie ulegają stosunki łączące małżonków, ich prawa i obowiązki. Powstaje pytanie jakie są skutki rozwodu?

Nazywam się Paulina Chebel, jestem adwokatem, w swojej praktyce zajmuję się sprawami z zakresu prawa rodzinnego i zapraszam serdecznie do lektury artykuły.

Kiedy wyrok rozwodowy staje się prawomocny?

Wyrok orzekający rozwód wywiera określone skutki prawne dopiero od chwili jego uprawomocnienia się. Czyli samo ogłoszenie wyroku rozwodowego nie jest wystarczające. Taki wyrok sądu musi się jeszcze uprawomocnić, by małżeństwo ustało w świetle prawa oraz by nastąpiły inne skutki prawne z tym związane. Zatem powstaje pytania kiedy uprawomocnia się wyrok rozwodowy oraz jakie są skutki prawne rozwodu?

Na początku wskazać należy, że wyrok Sądu I instancji jest orzeczeniem nieprawomocnym, gdyż zgodnie z konstytucyjną zasadą dwuinstancyjności postępowania każdy z małżonków ma prawo do zaskarżenia wyroku rozwodowego sądu. Od wyroku rozwodowego sądu pierwszej instancji przysługuje apelacja do sądu drugiej instancji.

Zgodnie z prawem orzeczenie sądu staje się prawomocne, jeżeli nie przysługuje co do niego środek odwoławczy.

Aby skutecznie wnieść apelację od wyroku Sądu I instancji, zgodnie z prawem należy najpierw obligatoryjnie złożyć do sądu wniosek o sporządzenie na piśmie uzasadnienia wyroku i o doręczenie wyroku z uzasadnieniem. Taki wniosek o doręczenie wyroku z uzasadnieniem małżonek musi złożyć na piśmie w terminie tygodnia od dnia ogłoszenia wyroku. We wniosku należy wskazać, czy pisemne uzasadnienie ma dotyczyć całości wyroku czy jego części, w szczególności poszczególnych objętych nim rozstrzygnięć. Bez uprzedniego złożenia takiego wniosku do Sądu w tym terminie – strona nie będzie mogła skutecznie złożyć apelacji. 

Zatem wyrok rozwodowy stanie się prawomocny już po 7 dniach od dnia jego ogłoszenia, jeżeli małżonkowie w tym czasie nie złożą do sądu wniosku o sporządzenie na piśmie uzasadnienia wyroku i o doręczenie wyroku z uzasadnieniem.

Przykład

Jeżeli zostanie ogłoszony wyrok rozwodowy w dniu 26 stycznia 2022 r. i żadne z małżonków nie złoży wniosku o sporządzenie uzasadnienia wyroku i o doręczenie wyroku z uzasadnieniem to wówczas taki wyrok rozwodowy uprawomocni się już z dniem 3 lutego 2022 r., czyli po 7 dniach od dnia ogłoszenia wyroku rozwiązującego małżeństwo przez rozwód. Z tą chwilą małżeństwo w świetle prawa zostaje formalnie rozwiązane przez rozwód. 

Termin uprawomocnienia się wyroku rozwodowego przedłuży się jeżeli choć jeden z małżonków złoży wniosek o sporządzenie na piśmie uzasadnienia wyroku i o doręczenie wyroku z uzasadnieniem do sądu. Jeżeli jeden małżonków złoży wniosek o sporządzenie na piśmie uzasadnienia wyroku i o doręczenie wyroku z uzasadnieniem do sądu to wówczas sąd sporządzi takie pisemne uzasadnienie wyroku. Sąd zgodnie z przepisami pisemne uzasadnienie wyroku sporządza w zakresie wynikającym z wniosku o doręczenie wyroku z uzasadnieniem w terminie dwóch tygodni od dnia wpływu do właściwego sądu wniosku o doręczenie wyroku z uzasadnieniem, a jeżeli wniosek był dotknięty brakami – od dnia usunięcia tych braków. W przypadku niemożności sporządzenia pisemnego uzasadnienia wyroku w terminie prezes sądu może przedłużyć ten termin na czas oznaczony. Następnie po doręczeniu stronie skarżącej wyroku z uzasadnieniem, strona ta na podstawie art. 369 § 1 k.p.c. ma prawo wnieść apelację do sądu, który wydał zaskarżony wyrok, w terminie dwutygodniowym od doręczenia stronie skarżącej wyroku z uzasadnieniem. Natomiast zgodnie z art. 369 § 1 ¹ k.p.c. w przypadku przedłużenia terminu do sporządzenia pisemnego uzasadnienia wyroku termin, ten wynosi trzy tygodnie. O terminie tym sąd zawiadamia stronę doręczając jej wyrok z uzasadnieniem. 

Przykład

Gdy jeden z małżonków złoży wniosek o uzasadnienie wyroku, to wyrok rozwodowy uprawomocni się dopiero wraz z upływem terminu na wniesienie apelacji przez tego małżonka, czyli zgodnie art. 369 § 1 k.p.c. z upływem dwóch tygodni od dnia doręczenia mu wyroku z uzasadnieniem.

Zatem w sytuacji gdy jeden z małżonków złoży wniosek o sporządzenie na piśmie uzasadnienia wyroku i o doręczenie wyroku z uzasadnieniem, a następnie w zależności od jego decyzji czy będzie wnosił apelację od wyroku rozwodowego Sądu I instancji oraz w jakim zakresie będzie wnosił apelację od takiego wyroku rozwodowego Sądu I instancji, termin prawomocności wyroku rozwodowego przesunie się w czasie.

Jakie są skutki prawne prawomocnego wyroku rozwodowego?

Skutki prawne prawomocnego wyroku rozwodowego 

Na skutek uprawomocnienia się wyroku rozwodowego powstają określone konsekwencje w zakresie zmiany praw i obowiązków byłych współmałżonków względem siebie. 

Formalne ustanie małżeństwa – zmiana stanu cywilnego  

Podstawowym skutkiem uprawomocnienia się wyroku rozwodowego jest rozwiązanie – formalne ustanie małżeństwa małżonków w świetle prawa. Z dniem uprawomocnienia się wyroku rozwodowego przestaje istnieć między stronami związek małżeński – małżeństwo ustaje, zostaje rozwiązane przez rozwód. Czyli małżonkowie pozostają w formalnym związku małżeńskim aż do czasu uprawomocnienia się wyroku rozwodowego. Z chwilą uprawomocnienia się wyroku rozwodowego zmianie ulega stan cywilny małżonków, z tą bowiem chwilą małżonkowie stają się osobami tzw. „stanu wolnego”, a w konsekwencji czego każdy z byłych już małżonków może zawrzeć np. nowy związek małżeński. 

Prawomocne orzeczenie rozwodu sprawia, że ustają między małżonkami między innymi obowiązki małżonków do wspólnego pożycia, do wzajemnej pomocy i wierności oraz do współdziałania dla dobra rodziny, którą przez swój związek założyli. 

Ustanie wspólności majątkowej

Z chwilą uprawomocnienia się wyroku rozwiązującego małżeństwo przez rozwód między małżonkami ustaje wspólność majątkowa.

Wyłączenie dziedziczenia ustawowego 

Dopóki małżonkowie pozostają w związku małżeńskim pod względem formalnym, dziedziczą po sobie na podstawie tzw. dziedziczenia ustawowego. A małżonkowie pozostają małżeństwem pod względem formalnym do chwili uprawomocnienia się wyroku sądu rozwiązującego małżeństwo przez rozwód. Zatem małżonek do czasu prawomocnego orzeczenia rozwodu jest osobą, która dziedziczy na podstawie tzw. dziedziczenia ustawowego po drugim współmałżonku. Czyli jeżeli zostanie wydany wyrok rozwiązujący małżeństwo przez rozwód i taki wyrok uprawomocni się, to wówczas byli już małżonkowie zgodnie z prawem nie dziedziczą po sobie z ustawy, czyli na podstawie tzw. dziedziczenia ustawowego. Należy zwrócić uwagę, że dotyczy to wyłącznie dziedziczenia ustawowego, ale już dziedziczenia na podstawie testamentu nie. Zatem były małżonek po prawomocnym wyroku rozwodowym nie będzie dziedziczył po swoim zmarłym byłym małżonku na podstawie dziedziczenia ustawowego, ale może dziedziczyć po byłym małżonku na podstawie testamentu, o ile został przez niego ustanowiony spadkobiercą w testamencie. 

Sąd Okręgowy, który wydał wyrok rozwodowy przesyła informację o prawomocnym wyroku rozwodowym do właściwego Urzędu Stanu Cywilnego 

Sąd Okręgowy, który wydał wyrok rozwodowy na podstawie art. 26 ustawy z dnia 28 listopada 2014r. – prawo o aktach stanu cywilnego przesyła wypis prawomocnego wyroku rozwodowego stanowiącego podstawę do wpisu ksiąg stanu cywilnego. Taki prawomocny wyrok rozwodowy stanowi zatem podstawę do dołączenia wzmianki dodatkowej do aktu stanu cywilnego. W odpisie aktu małżeństwa pojawi się adnotacja o rozwiązaniu małżeństwa przez rozwód z oznaczeniem Sądu, który wydał wyrok rozwodowy, sygnatury akt sprawy oraz data uprawomocnienia się wyroku rozwodowego.

Jednocześnie Sąd Okręgowy nie przesyła takiego odpisu prawomocnego wyroku rozwodowego do innych już instytucji czy urzędów. Dlatego warto uzyskać odpis wyroku rozwodowego ze stwierdzeniem prawomocności. 

Jak uzyskać odpis wyroku rozwodowego ze stwierdzeniem prawomocności?

By uzyskać odpis wyroku rozwodowego ze stwierdzeniem prawomocności należy złożyć do Sądu Okręgowego, który wydał wyrok rozwodowy – wniosek o doręczenie odpisu wyroku rozwodowego ze stwierdzeniem prawomocności. Wniosek taki w oparciu o art. 77 ust. 1 pkt 2 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych podlega opłacie kancelaryjnej w wysokości 20 złotych za każde rozpoczęte 10 stron wydanego dokumentu. 

Wówczas na wyroku rozwodowym pod sentencją jest stwierdzenie:

Np. 

„Stwierdzam prawomocność wyroku z dniem 3 lutego 2022 r. 

Kraków, dnia 10 lutego 2022 r. „

 

W razie pytań, pozostaję do Państwa dyspozycji, 

Adwokat Paulina Chebel