Jakie zmiany w postępowaniu o rozwód mogą zostać wprowadzone w 2022 roku?
Projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych, czyli kodeksu postępowania cywilnego oraz ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych został przedstawiony już 2021 r. Aktualnie trwają dalsze prace nad projektem ustawy o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw. Zgodnie z informacjami podawanymi na stronie Rządowego Centrum Legislacji aktualnie wpływają stanowiska zgłaszane w ramach opiniowania projektu.Projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw, tj. kodeksu postępowania cywilnego oraz ustawy o kosztach w sprawach cywilnych zakłada wprowadzenie zmian dotyczących m.in. postępowania sądowego w sprawach o rozwód i separację.
Jakie zmiany są proponowane w projekcie i mogą zostać wprowadzone w 2022 r. w zakresie postępowania rozwodowego?
Instytucja obligatoryjnego rodzinnego postępowania informacyjnego w sprawie o rozwód jeżeli małżonkowie mają wspólne małoletnie dzieci
W projektowanych zmianach wprowadzona zostaje obowiązkowa procedura rodzinnego postępowania informacyjnego, która ma poprzedzać wytoczenie powództwa o rozwód jeżeli małżonkowie mają wspólne małoletnie dzieci. Tym samym gdy małżonkowie nie mają wspólnych małoletnich dzieci taka procedura odbycia uprzednio obligatoryjnego rodzinnego postępowania informacyjnego nie będzie ich dotyczyła.
Zgodnie z projektowanym artykułem 436 1 § 1, który ma zostać dodany do ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego „Jeżeli małżonkowie mają wspólne małoletnie dzieci, postępowanie o rozwód lub separację jest poprzedzone rodzinnym postępowaniem informacyjnym„.
Jak można przeczytać w projekcie „Celem rodzinnego postępowania informacyjnego jest pojednanie małżonków, a w braku możliwości pojednania – zawarcie ugody regulującej w szczególności sposób wykonywania władzy rodzicielskiej nad wspólnymi małoletnimi dziećmi, utrzymywanie kontaktów każdego z małżonków z ich wspólnymi małoletnimi dziećmi oraz alimenty pomiędzy nimi lub pomiędzy nimi a ich wspólnymi małoletnimi dziećmi„.
Zgodnie z projektowanymi rozwiązaniami spotkanie informacyjne mógłby prowadzić sędzia, referendarz sądowy, urzędnik sądowy, asystent sędziego lub stały mediator. Na takim spotkaniu informacyjnym małżonkowie byliby informowani i pouczani m.in. o indywidualnych i społecznych skutkach rozpadu małżeństwa, w szczególności dla nich i ich wspólnych małoletnich dzieci czy działaniach, które strony powinny podjąć dla utrzymania małżeństwa lub zawarcia ugody, w szczególności mediacji, terapii lub innej formie wsparcia rodziny.
Odbycie uprzednio takiego rodzinnego postępowania informacyjnego przed wszczęciem postępowania o rozwód (czy o separację) zgodnie z projektowanymi zmianami, będzie obligatoryjnym wymogiem, w przypadku gdy małżonkowie mają wspólne małoletnie dzieci. Dopiero po odbyciu takiego postępowania informacyjnego będzie można złożyć pozew o rozwód (o separację) do Sądu.
Jedynym wyjątkiem kiedy takie rodzinne postępowanie informacyjnego nie będzie obligatoryjne ma być sytuacja, gdy małżonek został prawomocnie skazany za umyślne przestępstwo popełnione na szkodę drugiego małżonka lub ich wspólnego małoletniego dziecka, lub przedstawiono mu zarzut popełnienia takiego czynu, a pokrzywdzony małżonek nie złożył wniosku o przeprowadzenie rodzinnego postępowania informacyjnego. W takim przypadku pozew o rozwód będzie musiał zawierać wyjaśnienie przyczyn, dla których rodzinnego postępowania informacyjnego nie przeprowadzono.
Do pozwu o rozwód zgodnie z projektowanymi zmianami będzie trzeba wówczas dołączyć albo odpis postanowienia o umorzeniu rodzinnego postępowania informacyjnego oraz ugody albo wyjaśnić przyczyny nieprzeprowadzenia takiego postępowania (w sytuacji wyjątku o którym mowa powyżej). Zgodnie z proponowanymi zmianami jeżeli do pozwu nie dołączono odpisu postanowienia o umorzeniu rodzinnego postępowania informacyjnego ani nie wyjaśniono w nim przyczyn nieprzeprowadzenia tego postępowania, przewodniczący wzywał będzie powoda do usunięcia tych braków pod rygorem zwrotu pozwu o rozwód.
Aktualnie zgodnie z obowiązującym stanem prawym małżonkowie nawet gdy mają wspólne małoletnie dzieci nie mają obowiązku prowadzenia przed postępowaniem rozwodowym jakiegokolwiek postępowania mającego na celu „rozważanie” jeszcze rozwodu czy pojednanie małżonków.
Czy w takim kształcie projektowane zmiany wejdą w życie? To pokaże dalszy proces legislacyjny. Aktualnie na dzień 12 stycznia 2022 r. są to jedynie proponowane zmiany w zakresie postępowania rozwodowego, po wejściu w życie zmian w ich ostatecznym kształcie z pewnością ukaże się osobny artykuł na blogu, do którego śledzenia serdecznie Państwa zachęcam.
W razie pytań, pozostaję do Państwa dyspozycji,
Adwokat Paulina Chebel
