Wyrok rozwodowy – czyli o czym orzeka sąd w wyroku o rozwód?
Zasadą jest, że sąd w wyroku rozwodowym rozstrzyga o całokształcie spraw związanych z funkcjonowaniem rodziny po rozwodzie, a zatem sąd rozwodowy reguluje nie tylko dalsze relacje między małżonkami po rozwodzie, ale również relacje między rodzicami a ich wspólnymi małoletnimi dziećmi, czy kwestie majątkowe rodziny. O czym orzeka, a o czym może orzec sąd w wyroku rozwodowym? Ja nazywam się Paulina Chebel, jestem adwokatem i zapraszam serdecznie do lektury artykułu.
Kognicja sądu rozwodowego – jakie rozstrzygnięcia zawiera, a jakie może zawierać wyrok rozwodowy?
Orzeczenie o rozwiązaniu małżeństwa przez rozwód
W wyroku rozwodowym sąd orzeka o rozwiązaniu małżeństwa przez rozwód. Orzeczenie o rozwiązaniu małżeństwa przez rozwód jest trzonem wyroku rozwodowego. W praktyce orzeczenie to znajduje się w I punkcie wyroku rozwodowego, w którym to sąd wskazuje, że rozwiązuje małżeństwo przez rozwód.
Orzeczenie o winie za rozkład pożycia małżeńskiego małżonków
Zgodnie z art. 57 § 1 k.r.o. w wyroku rozwodowym sąd, rozwiązując małżeństwo przez rozwód, orzeka także, czy i który z małżonków ponosi winę rozkładu pożycia małżeńskiego. Zasadą jest, że sąd rozwodowy zobowiązany jest do ustalenia kwestii winy za rozkład pożycia małżeńskiego małżonków. Jedynie na zgodne żądanie małżonków, na ich zgodny wniosek sąd zaniecha orzekania o winie. Taki wniosek małżonków jest dla sądu wiążący. Wówczas sąd nie zamieszcza w wyroku rozwodowym żadnej wzmianki o winie małżonków. W tym wypadku następują skutki takie, jak gdyby żaden z małżonków nie ponosił winy.
Rozstrzygnięcia wyroku rozwodowego w zakresie wspólnych małoletnich dzieci małżonków
Jeżeli małżonkowie posiadają wspólne małoletnie dzieci, sąd w wyroku rozwodym ureguluje kwestie dotyczące dalszego funkcjonowania relacji między rodzicami a dziećmi po rozwodzie.
Rozstrzygnięcie sądu rozwodowego o władzy rodzicielskiej nad wspólnym małoletnim dzieckiem obojga małżonków
Zgodnie z art. 58 § 1 k.r.o. w wyroku orzekającym rozwód sąd musi rozstrzygnąć o władzy rodzicielskiej nad wspólnym małoletnim dzieckiem obojga małżonków.
Pozostawienie w wyroku rozwodowym władzy rodzicielskiej obojgu rodzicom albo powierzenie jej wykonywania jednemu z nich z jednoczesnym ograniczeniem jej drugiemu małżonkowi do określonych obowiązków i praw, w stosunku do osoby dziecka
Sąd rozwodowy rozstrzyga o władzy rodzicielskiej zgodnie z ogólnymi unormowaniami dotyczącymi rozłączenia rodziców i może orzecz o władzy rodzicielskiej w ten sposób, że:
- pozostawi władzę rodzicielską obojgu rodzicom albo
- powierzy wykonywanie władzy rodzicielskiej jednemu z nich, przy jednoczesnym ograniczeniem jej drugiemu małżonkowi do określonych obowiązków i praw, w stosunku do osoby dziecka, jeżeli dobro dziecka za tym przemawia.
Możliwość zawieszenia władzy rodzicielskiej a nawet jej pozbawienia w wyroku rozwodowym
Zaznaczyć należy ponadto, że w określonych stanach faktycznych sąd w wyroku rozwodowym może zawiesić władzę rodzicielską obojgu rodzicom lub jednemu z nich, albo nawet pozbawić władzy rodzicielskiej jednego lub obojga rodziców.
Rozstrzygnięcie sądu rozwodowego o kontaktach rodziców z małoletnim dzieckiem
Sąd w wyroku rozwodowym ma obowiązek orzeczenia również o kontaktach rodziców z dzieckiem, ponieważ zgodnie z art. 113 § 1 k.r.o rodzice oraz ich dziecko mają prawo i obowiązek utrzymywania ze sobą kontaktów niezależnie od władzy rodzicielskiej.
Jednocześnie wskazać należy, że na zgodny wniosek stron sąd nie orzeka o utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem.
Rozstrzygnięcie sądu rozwodowego o alimentach na rzecz wspólnych dzieci małżonków
Sąd w wyroku rozwodowym rozstrzyga o tym, w jakiej wysokości każdy z małżonków jest obowiązany do ponoszenia kosztów utrzymania i wychowania wspólnego małoletniego dziecka.
Porozumienie rodzicielskie (wychowawcze)
Małżonkowie mogą zawrzeć porozumienie rodzicielskie, w którym ustalą w postanowieniach między sobą sposób wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywania kontaktów z dzieckiem po rozwodzie, a następnie przedłożą takie porozumienie w sądzie. Sąd uwzględnia pisemne porozumienie małżonków o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem po rozwodzie, jeżeli jest ono zgodne z dobrem dziecka.
W braku takiego porozumienia tzw. wychowawczego (rodzicielskiego) to sąd, uwzględniając prawo dziecka do wychowania przez oboje rodziców, będzie rozstrzygał o sposobie wspólnego wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem po rozwodzie.
Rozstrzygnięcie w wyroku rozwodowym o wspólnym mieszkaniu małżonków
Sąd w wyroku rozwodowym jest zobowiązany do uregulowania kwestii związanej z dotychczasowym wspólnym miejscem zamieszkania małżonków.
Jeżeli małżonkowie zajmują wspólne mieszkanie, sąd w wyroku rozwodowym orzeka o sposobie korzystania z tego mieszkania przez czas wspólnego w nim zamieszkiwania rozwiedzionych małżonków. Przy czym podkreślić należy, że chodzi tu nie o rozstrzygnięcie o prawach małżonków do ich wspólnego mieszkania, ale jedynie o określenie sposobu korzystania z takiego wspólnego mieszkania na czas wspólnego w nim zamieszkiwania przez byłych małżonków.
Orzekając o wspólnym mieszkaniu małżonków sąd uwzględnia przede wszystkim potrzeby dzieci i małżonka, któremu powierza wykonywanie władzy rodzicielskiej.
Rozstrzygnięcie w wyroku rozwodowym o eksmisji jednego małżonka z mieszkania
W wypadkach wyjątkowych, gdy jeden z małżonków swym rażąco nagannym postępowaniem uniemożliwia wspólne zamieszkiwanie, sąd w wyroku rozwodowym może nakazać jego eksmisję na żądanie drugiego małżonka.
Rozstrzygnięcie w wyroku rozwodowym o podziale wspólnego mieszkania albo o przyznaniu mieszkania jednemu z małżonków
Na zgodny wniosek stron sąd może w wyroku orzekającym rozwód orzec również o podziale wspólnego mieszkania albo o przyznaniu mieszkania jednemu z małżonków, jeżeli drugi małżonek wyraża zgodę na jego opuszczenie bez dostarczenia lokalu zamiennego i pomieszczenia zastępczego, o ile podział bądź jego przyznanie jednemu z małżonków są możliwe.
Rozstrzygnięcie w wyroku rozwodowym o podziale majątku wspólnego małżonków po rozwodzie
Sąd dokona w wyroku rozwodowym podziału majątku wspólnego małżonków, tylko na wniosek jednego z małżonków, ale jednocześnie jeżeli przeprowadzenie tego podziału nie spowoduje nadmiernej zwłoki w postępowaniu. W praktyce sąd w wyroku rozwodowym rzadko orzeka o podziale majątku wspólnego małżonków z uwagi na istniejące spory między stronami w przedmiocie sposobu podziału majątku wspólnego, co istotnie wpływałoby na czas trwania postępowania rozwodowego.
Rozstrzygnięcie w wyroku rozwodowym o alimentach na rzecz byłego małżonka po rozwodzie
W określonych stanach faktycznych w wyroku rozwodowym może znaleźć się rozstrzygnięcie sądu rozwodowego w zakresie alimentów na rzecz byłego małżonka. Rozstrzygnięcie w przedmiocie zasądzenia alimentów jednemu małżonkowi od drugiego jest umieszczane w wyroku rozwodowym jedynie na wniosek uprawnionego małżonka. Alimentów uprawniony rozwiedziony małżonek po rozwodzie może dochodzić również w oddzielnym postępowaniu sądowym.
Rozstrzygnięcie w wyroku rozwodowym o kosztach postępowania rozwodowego
Adwokat Paulina Chebel
